Wikipedia gewikt en gewogen
Amper twee maanden geleden schreef ik een eerste blog over Wiki’s in het algemeen. Ik schreef toen onder meer: “Het idee is ongelooflijk democratisch, iedereen mag zoveel aanpassen als hij wil, maar daar schuilt dan ook onmiddellijk het gevaar in. Dit vereist namelijk van iedereen een correct gebruik”. En over Wikipedia: “Op Wikipedia is er voldoende sociale controle. Uit eigen onderving weten we dat onze Doppler gebruikers de Podcasting wiki in het oog houden. Als een concurrent iets te subjectieve informatie toevoegt, wordt dat onmiddellijk gecorrigeerd.”
Vandaag heb ik maar weinig positieve gevoelens meer over Wikipedia. Ik heb de laatste weken een paar testjes gedaan. Bij verschillende onderwerpen had ik zinnen toegevoegd die niet fout waren, maar ook niets toevoegden. Voor alle tests heb ik accounts aangemaakt, zodat ik de veranderingen goed kon volgen. Mijn aanpassingen die na een week nog online stonden, heb ik terug zelf weggenomen. Ik heb eraan getwijfeld of ik alle details hier zou neerschrijven, wat mijn post meer zou onderbouwen, maar ik ga die stap overslaan en mij beperken tot enkele bedenkingen.
Bij elk onderwerp op Wikipedia kan je de geschiedenis nagaan. Bij de onderwerpen waar alleen om de paar dagen een verandering gebeurde, werd mijn wijziging nooit recht gezet. Bij pagina’s die erg populair zijn, werden mijn wijzigingen binnen het uur recht gezet. Het record was 11 minuten.
Ik heb meerdere druk bezochte onderwerpen dagelijks gevolgd. Mijn conclusie is dat Wikipedia vooral een oorlog is tussen partijen die allen hun gelijk willen halen. In sommige gevallen resulteert dit in kwalitatieve vooruitgang, maar meestal is het een welles-nietes spelletje. Gezien het open karakter bestaat er ook geen juiste versie, geen juiste interpretatie en heeft er ook niemand gelijk of ongelijk.
Er is wel een duidelijk verschil tussen artikels over pakweg historische figuren en onderwerpen met een commercieel of persoonlijk belang (dat kan een stad zijn, een bekende levende persoon of een product). Bij commerciële onderwerpen, laten we de stad Gent als voorbeeld nemen, zie je initieel alleen basis informatie (geschiedenis en toeristische elementen). Nadien komen de commerciële belangen opzetten die resulteren in eindeloze lijsten (zoals de lijst met bekende Gentenaars), die op hun beurt weer veranderd worden met redenen als “wegnemen reclame”, en dan weer opgevolgd worden door een nieuwe wijziging.
Laten we dit illustreren met een voorbeeld: Gent op 13/01/2002, 21/01/2003, 30/09/2003, 31/10/2004, 02/11/2004, en vandaag.
Wat is nu de waarde van Wikipedia? Vandaag zou ik adviseren om Wikipedia enkel te gebruiken als een persoonlijke informatiebron die een startpunt kan betekenen naar meer informatie. Als leerkracht zou ik mijn studenten niet meer toe laten om Wikipedia te gebruiken als bron waarop men zijn inzichten gaat baseren, waarop men verder gaat bouwen of waarnaar men mag verwijzen als een betrouwbare bron. Ik ga ook in mijn eigen weblog Wikipedia, waar mogelijk, overslaan.
Ik ben nog steeds een voorstander van Wiki’s, maar alleen met een ingebouwd controle systeem. Zuivere objectiviteit en juistheid nastreven is een illusie, daar zijn zelfs onze geschiedenis en schoolboeken een mooi voorbeeld van. Soms bestaat er ook geen enige echte waarheid. Maar er zijn te veel verschillende belangen binnen een collectiviteit, zoals de gehele wereld die meeschrijft aan Wikipedia, om tot een aanvaardbaar, kwalitatief en betrouwbaar geheel te komen.