Onder water

Vandaag ligt onder water ademen en bewegen, mits de nodige veiligheidsoverwegingen, in het bereik van bijna alle mensen. Ik heb er zelf nooit bij stil gestaan welke weg de mens heeft afgelegd om zo ver te komen. Vooral omdat onze huidige duikapparatuur pas na WOII in gebruik werd genomen. Ik was helemaal niet van plan om over de geschiedenis van het duiken een boek te gaan lezen. Tot ik in de bib een boek ontleende van BBC World journalist Tim Ecott (Onder water, avonturen in een vloeibare wereld, Uitgeverij Prometheus, ISBN 90 446 0149 0, 2002). Zijn boek is een mix van eigen duikervaringen, geschiedenis feiten en interviews met mensen die iets betekend hebben voor de duiksport. Ik was vertrokken voor een reis tussen duikklokken, sponsduiken, de ziekte van Caisson en het verhaal van de geit.

Het principe van duikklokken (een klok met mensen in die men verticaal in het water liet zakken waardoor de lucht in de klok werd ingesloten en er voor de duiker een reservoir met samengeperste lucht ontstond), was aan het einde van de zestiende eeuw in het grootste deel van europa bekend. In ondiepe wateren werden er grote bergingsoperaties met uitgevoerd (gezonken schepen werden toen al deels of zelfs geheel geborgen). Naarmate de scheepvaart toe nam, er meer schepen zonken en er dus ook meer schatten te delven waren, zou ook de ontwikkeling van het duiken onrechtstreeks gestimuleerd worden. (meer foto’s en feiten)

De vraag naar natuur sponzen zou enorm toenemen bij de opkomst van de autofabrieken. Dat was sinds het begin van de mediterrane beschaving een specialiteit uit Griekenland. Het was dan ook niet verwonderlijk dat begin 1900 Griekse duikers naar Tarpon Springs (VS, Florida) werden gehaald om er te gaan sponsduiken met nieuwe duikpakken. Het zou een miljoenen dollar industrie worden tot deze na WOII te maken kreeg met de opkomst van de kunstmatige spons, maar ook met vervuiling, overbevissing en bacteriële infecties. Vandaag is er nog steeds een grotere vraag naar natuurspons dan er aanbod is. Tarpon Springs (de spons hoofdstad) is vandaag vooral een sponsmuseum. (meer foto’s en feiten)

Decompressieziekte (effect van luchtdruk op het menselijk lichaam) werd caissonziekte genoemd omdat ze voorkwam bij arbeiders die lange tijd blootgesteld waren aan verhoogde druk tijdens het bouwen van bruggen, tunnels en diepe funderingen (Caissons ware enorme stalen luchtsluizen, metalen schachten die in de grond verzonken lagen). Door de schaal van industrialisering in de VS kreeg de ziekte bijna epidemische vormen. Zo liepen bij een bouwproject aan de Hudson River meer dan 4000 mensen de ziekte op, die meestal evolueerde van verlamd en bedlegerig, naar doorligwonden zonder antibiotica tot de dood door bloedvergiftiging of ganggreen. Het zou uiteindelijk de Britse Marine zijn die vergevorderd onderzoek begon te doen en veilige decompressietabellen ontwikkelde.

Tijdens de jaren zestig droomde men er van dat de mens op de zeebodem zou kunnen leven. Men besloot grotere zoogdieren in compressie kamers bloot te stellen aan steeds groter worden druk en hun reactie te observeren. Als de dieren het lastig kregen, verminderde men de druk. Toen men in de gaten kreeg dat de resultaten niet klopten, besloot men een proefdier, zoals zou blijken een creatieve geit, te testen. Er was een vrouwtjesgeit die steeds één van haar voorpoten optilde als ze pijn had. Op een dag deed de proefbegeleider alleen de ventilatiekleppen open van de kamer, maar dit keer zonder de druk op te voeren. De geit hoorde de klik van de ventilatiekleppen, wist dat ze eten zou krijgen na de sessie, wachtte even geduldig af en tilde vervolgens haar poot op.

Nota: deze blog is vrij geïnspireerd op het boek van Tim Ecott
Foto’s: links Het Duikpak van Lethbridge en rechts de sponzen van Tarpon Springs

Trackbacks for this post

  1. Smetty’s Soapbox » Dodelijke kus

Leave a reply.