Het verhaal van een Gentse ex-hulpagent

Het jaar begint spetterend als Belgisch Kampioen Cross bij de Politie. Na 4 maanden politieschool is David, samen met 32 anderen, aangeworven als hulpagent bij de Stad Gent. Hij is trots op zijn uniform en wordt de beste bonnen schrijver van het korps: op een half jaar tijd haalt hij 150.000€ op voor het parkeerbedrijf van de Stad.

De opdracht voor de nieuwe rekruten bestaat vooral uit het controleren van het betaald parkeren. Nog maar enkele weken in dienst verandert de federale regering een wet die bepaalt dat burgers moeten ingezet worden om het betaald parkeren te controleren. Concreet betekent dit dat een gemengd team op pad gaat, waarbij een burger het parkeren controleert en een hulpagent de andere overtredingen voor zich neemt. Voor de Stad is dit een probleem, want het heeft net 33 mensen aangenomen met hetzelfde profiel (hulpagenten), terwijl ze eigenlijk een mix van burgers en hulpagenten nodig had.

De 33 agenten verhuizen vrij snel van het kantoor in Ekkergem, voorzien van 2 grote personeelsparkings en niet-betalende straten rondom, naar de oude gebouwen van het parkeerbedrijf in De Grauwpoort. Dit ligt midden in de stad, er is geen parking voorzien en alle straten rondom zijn betalend (het te betalen bedrag varieert tussen 2,5€ en 7,5€). Er is ook de mogelijkheid om een abonnement te nemen bij een betaalparking, maar dat moeten de agenten zelf betalen (het gaat hier over een kleine 300€ per jaar).

De agenten krijgen vaak af te rekenen met mensen die beweren dat de parkeerautomaat defect is. Om de burger van repliek te voorzien krijgt elke agent een testmunt. Als men die munt inwerpt, genereert de automaat een ticket dat de datum vermeldt en de tekst "T-munt". Dat ticket markeert dus geen tijd en kan aldus niet verward worden met een geldig parkeerticket.

In Gent is men niet verplicht om aan de automaten te betalen. Zoals we lezen op de website van het parkeerbedrijf zelf kan iedereen kiezen voor "Tarief 1, indien er geen geldig ticket achter de voorruit van uw wagen ligt, plaatst een hulpagent een retributieformulier onder uw ruitenwisser" of "Indien u opteert om een ticket aan de parkeerautomaat te betalen, geldt het tarief 2." Ook de hulpagenten zijn dus niet verplicht om een ticket te nemen en kunnen ervoor kiezen om te wachten op het retributieformulier van een collega hulpagent.

Dit brengt ons bij de kern van de zaak. Sommige hulpagenten betalen niet en kiezen dus voor een retributieformulier, er zijn hulpagenten die de waardeloze T-munt tickets in de wagen achterlaten (soms zichtbaar, soms omgekeerd, soms gewoon achtergelaten), anderen komen met het openbaar vervoer en één persoon neemt een abonnement op de ondergrondse parkeergarage. Sommige collega’s schrijven elkaars wagen niet op, sommige collega’s zetten elkaar wel degelijk op de bon. De overtreding zit niet in het gebruik de waardeloze T-munten tickets, nog in de keuze voor tarief 1, maar wel in het feit dat sommige hulpagenten elkaar niet "opgeschreven" hebben.

De dienst intern toezicht (controledienst van de politie zelf) start tussen 23 juni en 3 juli met een controle. Iets langer dan een week worden in de buurt van De Grauwpoort (het bureau van de hulpagenten) de auto’s gecontroleerd waarmee de hulpagenten rijden. De manier waarop het onderzoek gedaan wordt, doet denken aan de zwaarste criminaliteit. Hier is het nuttig om te verwijzen naar het artikel van Douglas De Coninck in De Morgen (Flikken geflikt in Gent, De Morgen, 30/10/2004, p.17) waar men citeert uit proces-verbaal GE.20.LA.T37. De dienst intern toezicht doet "68 positieve vaststellingen ten laste van achttien personeelsleden". Wat men heeft vastgesteld is dat 18 hulpagenten die zich verplaatsen met de auto (soms een eigen wagen, soms die van mama of papa) in de buurt van hun kantoor niet betaald hadden en dat in sommige voertuigen T-munt tickets aanwezig waren. Geen enkele
overtreding werd vastgesteld in een andere buurt dan die waar de agenten werkten. De Morgen heeft het vastgestelde nadeel voor de Stad berekend: 68 (het aantal vaststellingen) keer 2,5€ (het te betalen parkeertarief) maakt 170€.

Op 6 juli worden de 33 agenten verwacht voor "een verkeersactie". In de plaats krijgen ze een zware donderbliksem van het diensthoofd personeelszaken. Nadien worden de 33 een volledige dag van elkaar afgezonderd en ondervraagd door intern toezicht. Alle interviewtechnieken komen aan bod, er wordt gebruik gemaakt van onder druk zetten, confrontatie met foto’s en urenlange ondervragingen. De hulpagenten zullen geen kopie van hun verhoortekst krijgen (wat tegen de wet Franchimont indruist) en gaan vaak niet akkoord met de verwoording van de verhoortekst. De hulpagenten mogen na 10 uur naar huis, maar moeten eerst nog een preek van de korpschef aanhoren. Na zo een dag voelde dat als "nog wat extra zout in de wonde".

Er wordt de hulpagenten een gerechtelijk zwijgplicht opgelegd gedurende de rest van het onderzoek. Maar dat is blijkbaar alleen op hen van toepassing. De dag na de ondervragingen verschijnt de korpschef op alle televisiekanalen en staat het nieuws breed uitgesmeerd in de kranten. De toon is niet mis te verstaan: "grote fraude ontdekt!"

Twee dagen later worden de 33 hulpagenten terug samengeroepen door de verkeerscoördinator. Deze man verzekert de hulpagenten dat ze de volledige steun van deze dienst genieten en dat zij voor de contacten met de pers zullen regelen. Met deze speech gaan de agenten een paar stille weken tegemoet. Niet toevallig gaan een week later de Gentse Feesten van start, een erg drukke periode voor de politie. David probeert zijn goede wil te tonen en beslist om zijn eerder gepland verlof niet te nemen tijdens de Gentse Feesten.

Na enkele weken van relatieve stilte en onzekerheid hoort David de burgemeester in de media vertellen dat het schepencollege beslist heeft samen met de politie, over een collectief ontslag. Op het werk is er nochtans geen enkele communicatie. Op straat spreken de mensen de hulpagenten aan en vragen hen of zij de vervangers zijn van die fraudeurs. Er volgt nog een verhoor dat inhoudelijk vergelijkbaar is met het vorige. Nadien wordt het weer stil.

Half oktober valt bij 22 mensen een dagvaarding in de bus. De beschuldiging luidt "verduistering" en
"medeplichtigheid" hieraan. Er werden "68 positieve vaststellingen gedaan ten laste van achttien personeelsleden". Nog vier mensen worden gedagvaard omdat ze passief meegewerkt hebben. Elf mensen ontspringen de dans, waaronder volledig toevallig een familielid van een hoger geplaatste. De rechtbank zal weigeren om de dossiers samen te voegen. Concreet betekent dit dat men de hulpagenten ervan beschuldigt samen een feit gepleegd te hebben, maar men weigert hen wel als groep te berechten.

Op de besloten zitting van de gemeenteraad op dinsdag 26 oktober wordt beslist om 18 contractuele hulpagenten te ontslaan. Over 4 statutaire hulpagenten kan en mag men nog geen uitspraak doen. De 18 worden de dag nadien op kantoor verwacht waar ze hun wapens moeten inleveren en hun persoonlijke spullen ophalen. Op de C4 (officieel ontslagformulier) van de betrokken vermeldt de Stad "onregelmatigheden". Hierdoor bestaat de mogelijkheid dat de betrokkenen in een latere fase stempelgeld ontzegd zal worden omdat onregelmatigheden kunnen opgevat worden als een zware beroepsfout.

Twee dagen later doet de rechtbank een uitspraak die volledig in de lijn ligt met het besluit van de gemeenteraad. De rechtbank acht de verduistering bewezen, met de nuance dat het niet om een georganiseerd, zwaar misdrijf ging. Achttien agenten krijgen een opschorting van straf (en behouden hierdoor een blanco strafblad), vier anderen werden veroordeeld tot een straf van 1 maand en 2.750€, allebei met uitstel. Daarnaast moeten alle beklaagden een schadevergoeding van één (symbolische) euro betalen aan de Stad Gent. David kreeg opschorting van straf, is zijn job kwijt, werd zoals de anderen publiekelijk veroordeeld via de media, en mag aan zijn volgende werkgever een C4 met "onregelmatigheden" afgeven.

De rechtzaak is gezien de achterstand is ons land abnormaal snel voorgekomen. Er werd door meerdere partijen beroep aangetekend en de zaak werd ook ingeleid bij de arbeidsrechtbank. Twee weken na de uitspraak sluit schepen Temmerman een contract met Groep4 om burgers in dienst te nemen.

Andere opmerkingen:
De vakbond speelt zo goed als geen rol van betekenis. Enkele mensen worden voor de gewone procedure bijgestaan door een advocaat van de vakbond ACOD. Die bijstand is niet voorzien voor de komende procedures.
Tijdens de affaire neemt David deel aan het examen van inspecteur, waarvoor hij niet slaagt met de melding dat hij niet geschikt is voor het beroep. Nochtans was hij een paar maanden voordien wel geslaagd voor een gelijkaardig examen als hulpagent.
De burgemeester zijn eigen voertuig (een Volvo persoonswagen) werd ingeschreven als politievoertuig. De hulpagenten werden hierover gebriefd. Een politievoertuig mag overal parkeren… zonder te betalen.
Tijdens de rechtszaak kwam een andere affaire rond parkeren boven. In de hoofdrol de burgemeester en de top van de politie met de uitdrukkelijke vraag van hun kant om 4 retributies te annuleren van mensen die niet betaald hadden tijdens een uitvaartplechtigheid. David verwijst naar de site van Tanguy Veys voor meer informatie.

Nota van Smetty:
Ik heb dit verhaal neergepend na een gesprek met David. Het is het verhaal van één persoon. Ik vermeld er uitdrukkelijk bij dat deze post niet de intentie heeft om te voldoen aan journalistieke criteria.

Het is niet mijn intentie om gepleegde feiten te minimaliseren. De hulpagenten hebben duidelijk een overtreding begaan die niet valt te rijmen met hun voorbeeldfunctie binnen onze maatschappij. Maar ik ben tegen het schieten met een kanon op een mug en tegen het oordelen met twee maten en gewichten. Iedereen maakt fouten, en ik vind dat iedereen recht heeft op een eerlijk proces én een tweede kans.